كارنامه سال اول دولت مردمی - ۵۶
گام هایی سبز به نفع محیط زیست
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی، دولت سیزدهم شعارهای محیط زیستی سرنداد اما پس از یک سال روی کار آمدن گامهای موثری در زمینه حفظ محیط زیست شکننده کشور برداشته است که توقف طرح پتروشیمی میانکاله، لایروبی برای نجات خلیج گرگان، تعیین بند اعتباری آلودگی هوا برای نخستین بار و اجلاس وزیران محیط زیست کشورهای همسایه بعضی از آنها است.
حفاظت از محیط زیست از اولویت دولت مردمی بوده و در نخستین جلسات دولت، مسائل در ارتباط با آن بررسی و مصوبات مهمی دراین زمینه به تصویب رسید، طی این مدت اقدامات بر زمین مانده زیادی در دستور کار دولت در حوزه محیط زیست قرار گرفت، سازمان حفاظت محیط زیست هم بعنوان متولی محافظت از عرصه های طبیعی و زیستمندان آن حدود یک سال قبل اقدامات انجام نشده بسیاری را دراین زمینه در دستور کار قرار داد که بخش زیادی از آنها درحال اجراست.
توقف طرحی ضد محیطی
یکی از برجسته ترین اقدامات که در دولت سیزدهم انجام شد توقف اجرای طرح پتروشیمی میانکاله بود، طرح ضد محیط زیستی که در دولت قبل مصوب شده بود اما دولت کنونی به درستی آن را متوقف کرد، ماجرا از این مقرر است که ۲۳ اسفندماه سال قبل بود که خبر کلنگ زنی پتروشیمی میانکاله منتشر گردید و دوستدران محیط زیست را شگفت زده کرد، پس از آن اعتراضات نسبت به اجرای این طرح بلند شد و همه از دولت خواهان توقف این طرح شدند تا تالاب بین المللی میانکاله قادر به ادامه زندگی باشد.
با توجه به اهمیت محافظت از تالاب بین المللی میانکاله رئیس جمهوری به رئیس سازمان محیط زیست دستور توقف اجرای این پروژه را داد، ازاین رو ابطال مصوبه دولت قبل در رابطه با این پروژه در دستور کار هیات وزیران قرار گرفت و پرونده آن بسته شد. همینطور علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نامه ای به استانداران از آنها خواسته بود که در سفرهای استانی از کلنگ زنی و افتتاح پروژه های بدون مجوز ارزیابی محیط زیستی جلوگیری شود.
با توجه به اهمیت محافظت از تالاب بین المللی میانکاله رئیس جمهوری به رئیس سازمان محیط زیست دستور توقف اجرای پروژه پتروشیمی میانکاله را دادالبته علی سلاجقه معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بلافاصله پس از کلنگ زنی این طرح گفته بود که آنرا قبول ندارد و چون گزارش ارزیابی محیط زیستی ندارد ازاین رو به نظر ما کلنگی هم به زمین زده نشده است، وی به ایرنا گفته بود که گاهی فشار نمایندگان مجلس برای ما عجیب است، مجوز محیط زیستی این طرح گرفته نشده، اما نماینده محترم از من می خواهد که کلنگ زنی صورت گیرد، به هر شکل کلنگ زده شد، اما از دید ما کلنگی که برای این پروژه به زمین زده شد مورد تایید نیست در واقع معتقدیم کلنگی به زمین زده نشده است.
مخالفت با هر گونه ساخت و ساز در آشوراده
طرح طبیعت گردی آشوراده در دولت قبلی تصویب شده بود، اما در اولین گام و با پیگیری های تشکل های محیط زیست، مساحت طرح گردشگری در آشوراده از ۳۸۰ هکتار به ۳۸ هکتار کم شد، در طرح جدید قرار شد، کل طرح گردشگری در ۳۸ هکتار اجرا شود و فقط ۲۲ هکتار آن به صورت زون متمرکز گردشگری در مجاورت بافت مسکونی و متروک فعلی آشوراده قرار داشته باشد تا صدمه ای به این زیستگاه وارد نشود.
اجرای این طرح هم مخالفان زیادی داشت چون معتقد بودند که آن منطقه برای گونه های حیات وحش ناامن می شود ازاین رو پس از بررسی مبحث در جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت علی سلاجقه معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر رویکرد طبیعت گردی در جزیره آشوراده، اظهار داشت: محور موافقت های قبلی سازمان در جزیره آشوراده همین مبحث و گردشگری گسترده بوده و آنچه که بعنوان گردشگری متمرکز در صورتجلسه کمیته ارزیابی عنوان شد در بند ۵ همین صورتجلسه به صراحت به راه اندازی سازه های سبک و قابل حمل اشاره دارد، ازاین رو در جهت محافظت از ارزش های بی نظیر اکولوژیکی وگردشگری جزیره و پیشگیری از تکرار وقایع تلخ ساخت و ساز در روستای زیارت گرگان، سازمان با هر گونه ساخت و ساز جدید در جزیره آشوراده مخالف است.
عزم جدی دولت برای نجات خلیج گرگان
خلیج گرگان بزرگترین خلیج دریای خزر است که بر اثر پیشروی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزر تشکیل شد و در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز، بعنوان اولین مجموعه تالاب بین المللی جهان در لیست تالاب های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید، اما این خلیج پرارزش چند سالی است با کم آبی و خشکی روبرو شده است به طوری که حالا بیشتر از ۳۵ درصد این خلیج در ناحیه جنوب غربی خشک شده و بخش مشرف به کانال آشوراده و چپ اوغلی هم کامل خشک شده است، ازاین رو برای نجات آن جلسات زیادی تشکیل شد و در نهایت کارگروه نجات خلیج گرگان شکل گرفت و در آن اقدامات عملی و وظایف دستگاه ها برای نجات خلیج گرگان تعیین شد.
پیش بینی می شود بر مبنای آن مشکلات خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده برطرف شودبر این اساس طرح جامع ۵ ساله (۱۳۹۹-۱۴۰۳) با هدف احیاء مجموعه تالاب های میانکاله و خلیج گرگان، در جهت رفع چالش های موجود تدوین و در آن دستگاههای مسئول انجام پروژه های طرح جامع برای هر اقدام مشخص و به دستگاههای اجرایی و مرتبط ابلاغ گردید که پیشبینی می شود بر مبنای آن مشکلات خلیج گرگان و تالاب میانکاله تا پنج سال آینده برطرف شود. در این برنامه انجام لایروبی کانال های منتهی به خلیج گرگان بعنوان راهکار عنوان شد و اجرای آن بر عهده سازمان بنادر و دریانوردی گذاشته شده است، رئیس جمهور در سفری که به استانهای مازندران و گلستان داشت تصریح کرد که کارهای بر زمین مانده در این بخش انجام شود؛ ازاین رو قرار نیست که طرح های جدیدی صورت گیرد. با این تاکید رئیس جمهوری کار لایروبی کانال آشوراده برای نجات خلیج گرگان شروع شده و امید است با اتمام آن خلیج گرگان به شکوفایی قبل خود برگردد.
آلودگی هوا
بر اساس آخرین مطالعات بین المللی، آلودگی هوا در سال ۲۰۱۹ باعث مرگ ۶.۶۷ میلیون نفر از مردم دنیا شده است که این رقم در کشور ما حدود ۴۱ هزار نفر است، بر این اساس قوانینی برای کاهش آلودگی هوا در دنیا همچون کشور ما تدوین شد که در ایران بعنوان قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ تصویب و برای اجرا به دستگاههای مرتبط ابلاغ گردید اما بنظر می رسد چندان موفق نبوده است که دولت سیزدهم عزم خویش را جزم کرده تا در جهت قانون از آلودگی هوا بکاهد و در این راه اقدامات خوبی را شروع کرده و همچنان هم ادامه دارد.
نشست منطقه ای وزیران محیط زیست کشورهای همسایه
در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست با صدور مجوز برای برگزاری اجلاس وزرای محیط زیست کشورهای همسایه و مسلمان با مبحث اصلی اقدام مشترک برای مقابله با پدیده گرد و غبار، با رعایت سایر قوانین و مقررات مربوط موافقت نمود.
نشست مسؤلان محیط زیست کشورهای منطقه به ابتکار ایران و با حضور وزرای محیط زیست ارمنستان، عراق، سوریه، عمان، قطر و امارات و معاون وزرای محیط زیست جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و هیات هایی از ترکیه و ازبکستان تیرماه ۱۴۰۱ در تهران برگزار گردید. یافتن راهکاری مشترک برای حل معضلات زیست محیطی بخصوص گرد و غبار همچون اهداف این نشست بین المللی بود.
برگزاری این اجلاس با عنایت به رویکرد دولت در خصوص ارتقای همکاریهای دو جانبه و چندجانبه و هم معضلات محیط زیستی کشور همچون گرد و غبار و همینطور دستور صریح رئیس جمهوری در خصوص تقویت دیپلماسی محیط زیست کشور برای چالش های فرامرزی این حوزه اتخاذ شد و ایران در کوشش برای شکل گیری یک سازمان برای همکاری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا است.
تعیین بند اعتباری آلودگی هوا برای نخستین بار در بودجه کشور
یکی از کارهایی که در راستای کاهش آلودگی هوا انجام شد تهیه سیاهه انتشار آلودگی هوا در کلانشهرها است که در آن سناریوهایی بر مبنای ارزیابی فنی و اقتصادی و اثربخشی تهیه و به دولت و مجلس ارسال شد، بر این اساس برای نخستین بار در بودجه سال ۱۴۰۱ بندی برای طرح های کاهش آلودگی هوا تعیین شد، شاید مبلغ زیادی نباشد اما هدف اینست که ردپایی در قانون بودجه در زمینه کاهش آلودگی هوا دیده شود. در این سیاهه نوع آلودگی و منبع انتشار آلودگی در کلانشهرها به تفکیک مشخص و راهکارهای برون رفت از انها هم مشخص شده است.
احکام ۶۶ گانه به کمک کاهش آلودگی هوا می آید
یکی از دغدغه ها در اجرای قانون هوای پاک عدم تأمین منابع مالی برای اجرای بندهای این قانون است بر این اساس با همکاری وزارت کشور ۶۲ حکم در زمینه قانون هوای در دولت عنوان شد که ۲۸ حکم برای منابع متحرک، ۸ مورد در ارتباط با منابع ساکن و ۲۶ حکم در ارتباط با برنامه های عمومی بود، در این راستا تقسیم کاری انجام و میزان اعتبار این احکام و زمان اجرای آنها هم مشخص شد و تابحال ۳۵ حکم نهایی شده است.
در نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، خارج کردن خودرو ها و موتورسیکلت های فرسوده و ارتقاء سوخت همه نیازمند اعتبار است که در احکام ۶۲ گانه به این بخش پرداخته شده است.
اجرای عملیات مقابله با گرد و غبار در کشور
در دولت سیزدهم در حوزه داخلی عملیات اجرایی مقابله با گرد و غبار در استانهای خوزستان و سیستان و بلوچستان و حفظ و نگهداری ایستگاه های گرد و غبار مطالعات تکمیلی و شناسایی خصوصیت های فیزیکی و شیمیایی و آلایندگی ذرات گرد و غبار در استانهای خراسان رضوی، اصفهان، قم، تهران، البرز، سمنان، یزد، مرکزی، گلستان و قزوین و انجام تعهدات آئین نامه هماهنگی پیشگیری و مدیریت پدیده گرد و غبار جزو اقدامات مهم سازمان حفاظت محیط زیست در یک سال قبل بوده است.
با توجه به منابع فرامرزی گرد و غبار در حوزه خارجی هم بعد از رایزنی ها و سفر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به برخی کشورهای همسایه در ۲۱ تیرماه ۱۴۰۱ مقامات عالی رتبه کشورهای همسایه در چارچوب نشست منطقه ای وزیران محیط زیست به ایران آمدند، این نشست به ابتکار جمهوری اسلامی ایران و با هدف بررسی راهکارهای رفع مشکلات محیط زیستی منطقه بخصوص معضل گرد و غبار و کاهش اثرات سوء آن با حضور وزرا و مقامات ارشد ۱۱ کشور منطقه غرب آسیا برگزار شد.
تعیین شاخصهای پایدار ملی برای محیط زیست
آموزش بخش مهم و پایه ای برای حفظ محیط زیست است که دولت سیزدهم تاکید زیادی بر این مورد دارد، یکی از برنامه های اصلی در سال جدید تهیه شاخصهای پایدار ملی محیط زیست است که تابحال در کشور وجود نداشته است، در واقع تابحال همیشه برای نشان دادن وضعیت محیط زیست و وضعیت پایداری آن در کشور به مطالعات و محاسبات شاخص ها در دانشگاه های جهانی وابسته بودیم اما دولت سیزدهم در صدد است تا دراین زمینه مستقل و ملی عمل شود بر این اساس سعی شده تا شاخصهای پایدار را به صورت بومی و ملی و مطابق با شرایط جغرافیایی و زیست محیطی کشور تهیه نماید.
ممنوعیت تردد خودرو ها و موتورسیکلت های کاربراتوری از آغاز سال ۱۴۰۱
موتورسیکلت های کاربراتوری ۱۰ درصد از انتشار ذرات معلق و آلودگی هوا را در تهران سهم دارند، از طرفی هم نمی توانند معاینه فنی بگیرند چون سیستم آنها جوابگوی حدود مجاز معاینه فنی نیست ازاین رو با عنایت به سهم موتورسیکلت های فرسوده در در آلودگی هوا در کلانشهری مانند تهران، تردد آنها از آغاز سال ۱۴۰۱ ممنوع گردید.
تجهیز محیط بانان به ۱۲۰۰ دستگاه موتورسیکلت
سازمان حفاظت محیط زیست با حمایت دولت تقویت بخش موتوری یگان حفاظت محیط زیست را در دستور کار خود قرار داده است، در این دولت ۱۲۰۰ دستگاه موتورسیکلت در اختیار محیط بانان سراسر کشور قرار گرفت و برای سال آینده پیشبینی شده در زمینه خودرو هم تحولاتی ایجاد شود. در واقع نیاز سازمان محیط زیست به موتورسیکلت تا حدی برطرف شده اما تقویت خودرو جزو برنامه های سال آینده است تا محیط بانان با خودرو های استاندارد تجهیز شوند.
جمع آوری ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گازهای مشعل (فلر)
یکی دیگر از اقدامات مهم دولت در حوزه محیط زیست قراردادهای امضا شده برای کاهش گازهای گلخانه ای است، در این جهت ۸ قرارداد در زمینه جمع آوری گازهای فلر به امضا رسیده که علاوه بر حفظ محیط زیست، خوراک مجتمع های پتروشیمی هم از این طریق تولید می شود، با اجرایی شدن این قراردادها حدود ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گازهای مشعل جمع آوری می شود که کاهش شدید تولید گازهای گلخانه ای را به دنبال خواهد داشت.
حذف فلرهای گازی و نفتی پالایشگاه ها همچون برنامه های در دست اقدام سازمان حفاظت محیط زیست در جهت کاهش آلودگی هوا است که این کار حالا در عسلویه در حال اجرا می باشد، در پالایشگاه بیدبلند بهبان هم حذف فلرهای گازی انجام شده است، با عنایت به آلودگی هوا در عسلویه، دولت مصوبه ای را بعنوان راهکارهای کاهش آلودگی هوا در عسلویه گذرانده بود، در آنجا واحدهای پتروشیمی و پالایشگاه هایی که مستقر هستند باید بر مبنای آن مصوبه کارهای کاهش آلودگی را انجام دهند که یکی از آنها جمع آوری گازهای فلر است که در دولت مردمی با جدیت دنبال می شود.
آزادی سواحل به نفع مردم و محیط زیست
سواحل در شمال و جنوب کشور نقش مهمی در حفظ اکوسیستم های دریایی دارند همینطور محل تخم گذاری انواع لاک پشت ها محسوب می شوند ازاین رو اگر تخریب شوند بخش زیادی از زیستمندان دریایی با خطر انقراض مواجه می شوند ازاین رو حفاظت از این عرصه ها از اهمیت زیادی برخوردارست اما متاسفانه در چندین سال قبل بخش های زیادی از سواحل در تصرف دستگاههای دولتی و اشخاص حقیقی درآمد که مشکلات زیادی را در زمینه های مختلف ایجاد کرد بر این اساس آزاد سازی سواحل در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت، البته در مبحث آزادسازی سواحل باآنکه علاوه بر سازمان محیط زیست متولیان دیگری نقش داشتند اما نتیجه این اجماع منجر به نتایج قابل قبولی در مدت زمان اندکی شد موضوعی که پیش از این مشمول مرور زمان شده بود.
اراده دولت سبب شد آزادسازی سواحل با سرعت آغاز و در مدت زمان مشخص شده با سرعتی بالا و قابل قبول پیش رود به صورتی که معاون اجرایی ریاست جمهوری پیشرفت کار را در استانهای گیلان و مازندران در تاریخ ۲۸ بهمن ماه ۹۰ درصد اعلام نمود در واقع بر مبنای طرح آزادسازی سواحل مصوب سال ۱۳۸۶ حریم دریا ۶۰ متر تعیین شده بود و تمامی تصرفات در ایران باید آزاد می شد اما با وجود گذشت ۱۴ سال از تصویب این طرح همینطور بخشی از سواحل به بهانه های مختلف در تصرف نهادهای دولتی و اشخاص حقیقی بود، همچون مطالبات به حق مردم هم از گذشته امکان استفاده عمومی و آزاد سواحل دریا بخصوص سواحل دریای خزر بود که بخش های دولتی و خصوصی بر خلاف قوانین حریم دریا و ساحل آنچه که حق مردم بود را تصرف کرده بودند این مهم در مسافرت استانی هشتم بهمن ماه رئیس جمهور و هیات دولت به استان گیلان مورد توجه قرار گرفت و رئیس جمهور در سخنانی در جمع مردم استان گیلان ضمن اشاره به اشغال بخشی از سواحل توسط دستگاههای اداری تصریح کرد همه دستگاههای اداری در گیلان و استانی که دارای ساحل است باید آن مقدار از سواحل را که بر خلاف مقررات اشغال کرده اند به سرعت به نفع مردم آزاد کنند و هیچ دستگاهی در دولت حق ندارد ساحلی را که متعلق به مردم است اشغال کند و در این رابطه باید به حدودی که قانون تعیین کرده است برگردند.
در چندین سال قبل بخش های زیادی از سواحل در تصرف دستگاههای دولتی و اشخاص حقیقی درآمد که مشکلات زیادی را در زمینه های مختلف ایجاد کرد بر این اساس آزاد سازی سواحل در دستور کار دولت سیزدهم قرار گرفت
به دنبال سخنان رئیس جمهور در تاریخ نهم بهمن ماه آزاد سازی سواحل دریا در مدت ۲۰ روز در چارچوب یک دستور لازم الاجرا از سوی رئیس دفتر رئیس جمهور به هیات دولت و دستگاههای مربوطه ابلاغ گردید، دستور رئیس جمهور با استقبال مردم، مسؤلان و حمایت دستگاه ها و نهادهای مختلف همراه شد، اراده دولت سبب شد آزادسازی سواحل با سرعت آغاز و در مدت زمان مشخص شده با سرعتی بالا و قابل قبول پیش رود به صورتی که معاون اجرایی ریاست جمهوری پیشرفت کار را در استانهای گیلان و مازندران در تاریخ ۲۸ بهمن ماه ۹۰ درصد اعلام کرد، این طرح در هفت استان ساحلی شامل گیلان، مازندران، گلستان خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان مشمول این طرح بودند.
تنظیم قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش
دولت سیزدهم در یک سال قبل اقدامات خوبی در جهت محافظت از محیط زیست انجام داده است که یکی از آنها توجه به تنوع زیستی و حیات وحش کشور است، در واقع پس از انقلاب قانون خاص حیات وحش در کشور وجود نداشت، تنها قانون ما قانون شکار و صید بود که سال ۱۳۴۶ نوشته شده بود که متناسب با شرایط آن زمان است، نام این قانون هم قانون شکار و صید است یعنی نشان میدهد که توجه آن زمان بر شکار و صید بود در حالیکه مسائل امروز بسیار گسترده تر است و مبحث تنوع زیستی مطرح است، شاید مهم ترین نقطه ضعفی که این قانون دارد اینست که تخریب اکوسیستم در آن دیده نشده است، این که بخش قابل توجهی از اکوسیستم ها و زیستگاه های خارج از مناطق چهارگانه ما به خاطر اجرای پروژه های عمرانی، صنعتی، نظامی و غیره که بیشترشان هم دولتی است دارد صدمه جدی می بیند و باعث از میان رفتن بنیاد اکوسیتسم ها مانند پوشش گیاهی می شود و به دنبال آن تنوع زیستی هم نابود می شود، این مسئله در قانون به خوبی دیده نشده در حالیکه مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در سال ۱۳۹۳ بر روی جرم انگاری تخریب تاکید نمودند در حالیکه در حوزه محیط زیست حداقل این اتفاق نیفتاده است.
بخش قابل توجهی از اکوسیستم ها و زیستگاه های خارج از مناطق چهارگانه به سبب اجرای پروژه های عمرانی، صنعتی، نظامی و غیره که بیشترشان هم دولتی است صدمه جدی می بینندالبته دراین زمینه مواردی در قانون محافظت از خاک که سال ۱۳۹۸ تصویب گردید دیده شده است اما این که تخریب خاک چه تاثیری بر روی تنوع زیستی خواهد داشت و چگونه گونه های جانوری صدمه خواهند دید، در این قانون دیده نشده است که این مسئله سبب شد بخش زیادی از تنوع زیستی خویش را از دست بدهیم بر این اساس تنظیم قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست در دولت سیزدهم قرار گرفت.
تقویت ساختار قانونی اکوتوریسم و طبیعت گردی
طبیعت ایران ظرفیت زیادی در زمینه توسعه صنعت اکوتوریسم دارد اما متاسفانه در مواردی منجر به نابودی محیط زیست می شود در حالیکه باید این دو در کنار هم قرار گیرند یعنی توسعه صنعت اکوتورسیم همراه با حفظ محیط زیست، بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست تقویت ساختار قانون اکوتوریسم و طبیعت گردی را در دستور کار خود قرار داده است تا بهره برداری پایدار صورت گیرد، در واقع سازمان قبول دارد که باید محیط زیست، تنوع زیستی و حیات وحش به سمت درآمد زایی سوق داده شود به صورتی که حفاظت درآمد داشته باشد و جوامع محلی هم از آن بهره مند شوند، برای همین در صدد درست کردن زیرساخت های قانونی آن است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب