ایران به دنبال اكتشاف آبهای زیرزمینی
خرید و فروش حیوان خانگی: تهران- اجرای طرح ملی اكتشاف آب كارستی با آخرین فناوری روز جهان، اكتشاف مواد معدنی پنهان و شناسایی آب های زیرزمینی (كارست) به كمك ژئوفیزیك هوایی با روش الكترومغناطیس برای اولین بار در كشور بعنوان طرح ملی و با استفاده از آخرین فناوری های روز جهان بزودی از جانب سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی كشور انجام می گردد.
به گزارش روز شنبه ایرنا، كارست پدیده ای در پوسته زمین است كه آثار آن به صورت اشكال مختلف از قبیل حفره ها و غارها، در سطح و در زیر سطح وجود دارد. علت تولید آن، وجود شكستگی ها و قابلیت انحلال توده سنگ مربوط می گردد كه در نتیجه آن یك سیستم آب زیرزمینی می تواند شكل بگیرد.
در گذشته عملیات ژئوفیزیك هوایی به روش های مگنتومتری و رادیومتری انجام می شد كه مقرر است برای اولین بار در كشور برداشت های الكترومغناطیس بعنوان یك روش جدید كه با سرعت و دقت بالاتر اطلاعات بیشتری را در اختیار قرار می دهد، در دستور كار این سازمان قرار گیرد.
سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی در نظر دارد بخشی از مساحت دارای اولویت كشور را به منظور شناسایی منابع آب كارستی تحت پوشش این مطالعات قرار دهد.
پیش از این، به روش های مختلف زمین شناسی و آب زمین شناختی، منابع آب كارستی در استان خراسان رضوی شناسایی شده است كه از مرز به سمت تركمنستان از زیر زمین خارج می گردد و اولین منطقه برای این مطالعات، استان خراسان رضوی در نظر گرفته شده است.
هدف از این مطالعات كه در این سازمان در حال انجام می باشد، در وهله نخست، شناسایی منابع آب زیرزمینی است كه از كشور خارج و یا وارد دریا می گردد و در نتیجه باید سریعتر شناسایی شوند. هدف دیگر، تامین آب شرب در شرایط بحرانی به جای پروژه های انتقال آب بوده و برهمین اساس استان های خراسان رضوی و یزد در اولویت قرار گرفته اند.
در همین پیوند، «مسعود مرسلی» مشاور رئیس سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی، به خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: آب های كارستی به آب هایی اطلاق می گردد كه در سازندهای سخت كربناتی (آهكی و دولومیتی) بر اثر انحلال و شكستگی در طول زمان زمین شناسی تجمع پیدا می كنند و غار علیصدر همدان، یك نمونه بارز آن است.
وی بیان داشت: ایران، همراه با كشورهای یوگسلاوی سابق (كرواسی و صربستان كنونی)، جمهوری چك، فرانسه، آمریكا و چین در زمره كشورهای پرپتانسیل آب كارستی جهان قرار دارند.
مرسلی تصریح كرد: مطالعات زمین شناسی جدی در این زمینه از حدود 2 سال پیش آغاز و مشخص شد 11 درصد مساحت كشور از پتانسیل آب كارست برخوردار می باشد و سازمان زمین شناسی هم به دنبال شناسایی و معرفی مناطق پر\تانسیل تر در میان این 11 درصد وسعت است.
وی ادامه داد: اكنون كوه های «هزار مسجد» در شمال شرق ایران كه منطقه ای به طول 100 و عرض 40 كیلومتر بین مرز ایران و تركمنستان و در برگیرنده شهرهای مشهد، قوچان، شیروان و بجنورد است، برای مطالعات تكمیلی انتخاب شده و یك سری حفاری ها، نمونه برداری ها و بازدیدهای صحرایی در آن انجام شده است.
مشاور رئیس سازمان زمین شناسی و اكتشافات معدنی یادآوری كرد: مهرماه 95 در بیست و یكمین جلسه شورای عالی آب مصوب شد كه كارگروهی متشكل از وزارت نیرو و سازمان زمین شناسی همراه با سازمان حفاظت محیط زیست به انجام مطالعات كارست در كشور بپردازند.
وی تصریح كرد: مطالعاتی كه تابحال در عرصه آب كارستی در كشور انجام شده بود، با استفاده از ژئومتریك زمینی بود، اما اكنون در نظر داریم برای اولین بار در خاورمیانه آن را با كمك اروپایی ها به شیوه ژئومتریك هوایی به انجام برسانیم.
مرسلی خاطرنشان كرد: سرعت عمل بالا، دقت و صحت بسیار بالا و عمق بررسی بیشتر (تا 400 متر) همچون محاسن این شیوه در مقایسه با ژئومتریك زمینی است.
وی اظهار داشت: سازمان زمین شناسی در نظر دارد تا مناطق مرزی كشور را برای مطالعات آب كارستی در اولویت قرار دهد تا به مدیریت منابع آب از جانب وزرات نیرو كمك گردد.
مشاور رئیس سازمان زمین شناسی اضافه كرد: آب كارستی در همه جای جهان بیشتر برای مصارف شرب و به میزان كمتر برای مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد، اما برداشت و چگونگی مصرف آن در ایران بر عهده وزارت نیرو است.
وی تصریح كرد: مناطق غربی كشور و هم مرز با عراق (كردستان و كرمانشاه) و بعد از آن مناطق جنوبی كشور، سایر مناطق پرپتانسیل آب كارستی كشور است كه در اولویت تحقیقات قرار دارند، به صورتی كه تصویربرداری های هوایی نشان داد آب هایی با دمای متفاوت از زیر خلیج فارس خارج می گردد كه آب كارستند.
مرسلی با اشاره به اینكه عمده آب های كارستی ایران به سمت كشورهای همسایه خروجی دارد، یادآوری كرد: در كشورهای همسایه و اطراف ایران (بجز تركیه) توانمندی آنچنانی برای مطالعات آب كارستی وجود ندارد.
** وجود 300 میلیارد مترمكعب آب كارستی
یك مقام مسئول وزارت نیرو هم در این زمینه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: به طور كلی منابع آب زیرزمینی در 2 محیط مختلف قرار داشته و برداشت می شوند كه اولین آنها محیط های متخلخل گسسته اند كه محیط آبرفتی نام دارند؛ اغلب دشت های كشور آبرفتی اند.
( محیط متخلخل به یك محیط جامد دارای تخلخل گفته می گردد. بسته به اینكه محیط متخلخل تحت اثر نیروی های بیرونی بتواند شارهها را از خود عبور دهد یا نه، به آن محیط متخلخل تراوا یا محیط متخلخل ناتراوا می گویند. محیط های متخلخل ممكن است ناپراكنده یا بس پراكنده، همگن یا ناهمگن، چندسازه یا حاصل تركیب ساختارهای متفاوت باشند. )
«هدایت فهمی» تصریح كرد: دسته دوم، سازندهای سخت هستند كه جنس آنها می تواند حتی از سنگ های آذرین، كربناته و غیره هم باشد.
وی با اشاره به وجود 2 دسته آبخوان در سازندهای سخت، اضافه كرد: دسته نخست آبخوان هایی هستند كه در اثر گسل ها در سازندهای سخت به وجود می آیند و دسته دوم، سازندهای كربناتی كارستی نام دارند كه در اثر ورود آب باران قابلیت انحلال داشته و حفره ها و غارهای بزرگی در این سازنده به وجود می آید.
معاون مدیركل دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو بیان داشت: نزدیك به 11 درصد سازندهایی كه در كشور می شناسیم از جنس كربناته بوده و در نتیجه كارستی اند كه آب هایی بسیار با كیفیت در آنها جریان داشته و می توانند به مصرف شرب برسند.
وی تصریح كرد: حریم حفاظتی این آب ها باید حفظ شود، زیرا آلودگی به سرعت در آنها اثرگذار است، همینطور مقادیر این آب ها تحت تاثیر تغییرات اقلیمی (خشكسالی و ترسالی) كم و زیاد شده و به صورت چاه و چشمه ظاهر می شوند؛ بعنوان نمونه چشمه هایی كه در طاق بستان كرمانشاه وجود دارد كارستی اند و شاهدیم در زمان خشكسالی به سرعت خشك می شوند.
به گفته این مسئول وزارت نیرو، بیلان اولیه این آب ها در بهترین حالت 300 میلیارد مترمكعب تخمین زده شده است، اما وقتی كشور با دوره طولانی خشكسالی مواجه شود، حجم این آب ها به كمتر از نصف (حدود 150 میلیارد مترمكعب) كاسته می شود.
وی ادامه داد: اولین بار حدود 20 سال پیش در سلسله جبال زاگرس و در منطقه مهارلوی فارس، پروژه ای توسط مركز كارست وزارت نیرو از جانب خارجی ها اجرا شد.
معاون مدیركل دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو تصریح كرد: سازمان زمین شناسی می تواند با تشخیص مناطق سنگ كربناته و مغاره ها (غارها) می تواند كمك حال باشد و بویژه با تكنولوژی جدید روس ها هم می توان برآورد كرد كه چه حجمی از آب ها در مخازن كارستی وجود دارند.
وی یادآوری كرد: از آنجایی كه این آب ها در عمق حداكثر 150 متری قابل دسترسی اند، برداشت آنها صرفه اقتصادی دارد؛ همینطور بر مبنای مصوبه شورای عالی آب، آب كارستی فقط برای مصارف شرب مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
فهمی بیان داشت: فناوری برداشت آب های كارستی را در اختیار داشته و نیازی به فناروی خارجی ها نداریم.
وی اظهار داشت: در پاره ای موارد، با حل شدن سنگ با بارش باران، مخزنی تولید می گردد كه می تواند بین كشورها مشترك باشد؛ بنابراین در مواردی كه آب های كارستی از كشور خارج می شوند، اكتشاف و بهره برداری از آنها در اولویت قرار می گیرد.
این مقام وزارت نیرو بیان داشت: مناطق زاگرس، البرز و حوزه قره قوم بعنوان مناطق پرپتانسیل آب كارستی به شمار می روند.
** آب های ژرف
فهمی در ادامه به معرفی آب های ژرف یا فسیلی پرداخت كه طی قرون و اعصار بوجود آمده و در زمین محصور شده اند و به طور عمده شور هستند. این آب ها متفاوت از آب های كارستی هستند.
وی بیان داشت: نباید به آب های ژرف دست درازی كرد، زیرا جزو منابع «فوق استراتژیك» آبی كشورها بوده و در شرایط استثنایی و اضطراری از جانب دولت ها مورد استفاده قرار می گیرند.
معاون مدیركل دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو به طور نمونه به كشور عربستان اشاره نمود كه مدتی با استفاده از آب های ژرف خود به خودكفایی در گندم رسیده و حتی صادركننده این محصول بود، اما با درك اهمیت مبحث برداشت از این آب ها را متوقف كرد.
وی با اشاره به كمبود بارش ها در سال آبی 97- 1396 و بروز شرایط بحران آبی در شهرهای كرمان، اصفهان، بوشهر، شیراز، بندرعباس و مشهد، خاطرنشان كرد: اصلی ترین راهكار خروج از بحران در این شهرها علاوه بر تامین آب پایدار برای آنها، همكاری شهروندان در استفاده از منابع آبی و مدیریت مصرف و تقاضاست.
فهمی اخطار داد: «با هرگونه برداشت از آب های ژرف و فسیلی، همینطور چاه های عمیق مخالفم؛ زیرا جزو منابع آبی استراتژیك كشور بوده و باید برای روز مبادا حفظ شوند».
به گزارش خرید و فروش حیوان خانگی به نقل از ایرنا، بیش از 25 درصد جمعیت جهان به شكل مستقیم بر روی مناطق كارستی زندگی و یا آب شرب مورد نیاز خویش را از منابع كارستی تأمین می كنند.
كارست (به انگلیسی: Karst) پدیده خوردگی و انحلال توده سنگ های كربناته از قبیل آهك، سنگ گچ و دولومیت) است. این پدیده در سایر سنگ های انحلال پذیر مانند سنگ های سولفاته و كلروره هم اتفاق می افتد. كارست در سنگ های آواری هم دیده می گردد. برای مثال ماسه سنگ ها و كنگلومراهای دارای سیمان كربناته یا سولفاته تحت تأثیر انحلال كارستی خواهند شد.
نام این پدیده از فلات كارست در نزدیكی مرز اسلوونی و ایتالیا گرفته شده است.
اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: @IRNAeco
اقتصام ** 3065 ** 6075
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب